تفاوت شعر و ترانه
مادر ادبیات، شعر، فرزند جدیدی را به دنیا آورده است به نام ترانه! این فرزند با مادرش تفاوت‌های زیادی دارد اما مثل هر فرزند دیگری هنوز هم به او وابسته است و رفتارهایی را از مادرش به ارث برده است. او از مادرش اجتماعی‌تر است و می‌تواند با موسیقی‌های مختلف دمساز شود!
ترانه با تمام احترامی که به مادرش، شعر می‌گذارد، دری به دنیای جدید برای انسان‌ها باز کرده است. ترانه آن چیزی است که در دل می نشیند و ورد زبان همه خواهد شد! در این مطلب به تفاوت ترانه و شعر می‌پردازیم و یاد می‌گیریم که چگونه دست این فرزند را بگیریم و به دنیای هیجان‌انگیزش وارد شویم!
زبان ترانه؛ زبانی محاوره و خودمانی
تا امروز بیشترین چیزی که در کتاب‌های ادبیات خواندیم شعرهایی بودند با کلماتی فاخر که گاهی باید آن‌ها را به زبان امروزی معنا می‌کردیم تا متوجه شویم چه می‌گویند! شعرهایی مثل:در اين درگه که گَه گَه کُه کَه و کَه کُه شود ناگه /ز امروزت مشو غره که از فردا نه ای آگه…
موسیقی سنتی ما نیز از این اشعار بهره می‌بردند. اما از وقتی که سبک‌های دیگر موسیقی مانند پاپ، راک، رپ و سبک‌های تلفیقی آمد داستان عوض شد. در این سبک‌ها سعی بر این بود که زبان، خودمانی و محاوره شود. یعنی همانگونه که ما صحبت می‌کنیم. پس ترانه‌سرا به جای آنکه بگوید:« چه می‌شود غصه ما را یک لحظه تنها بگذارد» می گوید: «چی میشه غصه ما رو یه لحظه تنها بذاره!»
ترانه؛ برای اجرا شدن توسط خواننده‌ها
یکی از تفاوت‌های شعر و ترانه در این است که ترانه برای اجرا شدن توسط خواننده نوشته می‌شود، اما شعر معمولا برای چاپ شدن در کتاب. البته شعرهایی هستند از حضرت مولانا یا شاعران خوب معاصر که توسط خوانندگان اجرا شدند، اما در این بازار موسیقی و سبک‌های متفاوت، آن‌ها در دسته اقلیت قرار می‌گیرند. در دوره‌های آموزشی مهدیه عرب خواهید آموخت که چگونه شعر یا ترانه‌ای بنویسید که قابل اجرا بوده و اصطلاحا بر سر زبان‌ها بیفتد.
ترانه؛ بر اساس ملودی
ویژگی دیگر ترانه خانم این است که یاری به نام موسیقی دارد. شما هرگز نمی‌توانید او را از یارش جدا کنید! ترانه باید جوری نوشته شود که آهنگساز بتواند روی آن ملودی مناسبی بگذارد. پس ملودی مثل لباسی بر تن ترانه باید بدرخشد. گاهی هم برعکس، ابتدا آهنگساز ملودی می‌سازد و شما باید برای آن لباسی از ترانه بدوزید. در دوره‌های آموزشی مهدیه عرب، شما هر دو مدل را یاد می‌گیرید و می‌توانید ترانه‌ای بنویسید که با ملودی و صدای خواننده هماهنگ باشد.
تفاوت شعر و ترانه در ساختار
علاوه‌بر نکاتی که به آن اشاره کردیم، تفاوت دیگر شعر و ترانه در ساختار و ویژگی‌های واژگان آن‌ها است. ترانه نباید واژگانی ثقیل و بدآهنگ داشته باشد. مثلا واژه‌ای مثل "مضطرب" را تصور کنید وقتی که خواننده‌ای دارد آن را با احساس تمام می‌خواند! این غلط است و باید به جای آن خیلی خودمان گفت نگران! همچنین ترانه باید روان و ساده باشد درحالیکه در شعر گاهی استفاده از صنایع ادبی بیشتر نشانه برتری آن شعر است. از‌طرفی‌دیگر در ترانه تا حد امکان نباید مصراع‌ها و ابیات به هم مرتبط باشند؛ زیرا در فرایند آهنگسازی و خوانندگی اختلال پیش می‌آید.
کلام آخر
امروزه بیشتر خوانندگان به جای اشعار کلاسیک، ترانه اجرا می‌کنند. یکی از تفاوت‌های شعر و ترانه این است که زبان ترانه روان و محاوره است و باید با ملودی اجرا شده هماهنگی و تطابق داشته باشد. همچنین ساختار ترانه باید بر اساس سفارش آهنگساز و خواننده تعیین شود و حتی بر اساس ملودی نظر وزن خاصی داشته باشد.
ملاحظه کنید که حتی اگر شاعر خوبی باشید، برای اینکه ترانه‌سرای خوبی شوید باید نکات فنی مربوط به آن را فرا بگیرید. اگر می‌خواهید شما نیز مانند ده‌ها هنرجوی ما ترانه‌سرای حرفه‌ای بشوید و آثارتان اجرا شود، به قسمت مشاهده دوره‌ها مراجعه کرده یا از طریق شبکه‌های اجتماعی مانند تلگرام، واتساپ یا اینستاگرام پیام دهید.
